Turkije: een nog maar net ontgonnen schat voor de filmindustrie

Amper drie jaar geleden in Istanbul gestart en nu al Oscars , BAFTA en Golden Globe Awards op de palmares. Wat een droomstart voor productiebedrijf AZ Celtic Films uit Istanboel.

In 2011 won de Koude Oorlogsspionagefilm Tinker Tailor Soldier Spy, gebaseerd op de in 1974 verschenen, gelijknamige thriller van John le Carré, BAFTA Awards. Delen van Ben Affleck’s Oscar winnende film Argo ( 2012 ) werden ook in Istanboel opgenomen, dankzij AZ Celtic Films.

‘We waren natuurlijk erg trots en blij met deze prijzen’, zegt Zeynep Santıroğlu Sutherland. Zij en haar Britse echtgenoot Alex Sutherland zijn niet nieuw in de business. De vader van Sutherland was hoofd van Thames TV en Santıroğlu doet dit werk al vijftien jaar. Ze studeerde kunstgeschiedenis en archeologie, en begon in de film business als productie-assistente, voornamelijk voor internationale projecten. ‘Ik had het geluk te mogen werken met een aantal van de meest gerespecteerde mensen in ons vakgebied. De filmwereld is klein, en door onze ervaringen en ons uitgebreide netwerk hadden we overal connecties.’

Tinker Tailor Soldier Spy was de eerste film waaraan ze meewerkten. Santıroğlu las de roman om te zien wat er nodig was voor de scènes in Istanboll. De film was een groot succes en liet filmmakers in Hollywood en elders zien wat Turkije te bieden heeft. ‘Voordien stond Turkije niet echt op de kaart bij buitenlandse filmmakers,’ zegt Santıroğlu, ‘maar daarna werden we benaderd door de makers van Argo. We hebben hen hier rondgeleid en geschikte locaties laten zien. We moesten Ben Affleck ervan zien te overtuigen dat delen van de film hier konden worden opgenomen. De aanloopperiode duurde ongeveer zes maanden. Met ons toegewijde team hebben we veel voorbereidingswerk gedaan voor de scènes die in deze film cruciaal waren. In de wijk Bakırköy bouwden we een muur die sprekend leek op de muur rondom de voormalige Amerikaanse ambassade in Teheran.’

Op 4 november 1979 bestormden revolutionaire Iraanse studenten het gebouw en namen tientallen Amerikaanse medewerkers in gijzeling . ‘We gebruikten tweeduizend figuranten en waren drie dagen bezig de scènes bij de ambassademuur te filmen. De Grote Bazaar hebben we veranderd in de bazaar van Teheran. We filmden daar toen alles vier dagen dicht was ter gelegenheid van het islamitische offerfeest. Met ruim tweehonderd winkeliers moest er worden onderhandeld voor toestemming en we betaalden iedereen hetzelfde bedrag. Daar kwamen dus veel contracten, veel overleg met advocaten, en heel veel e-mailverkeer bij kijken. Ik wil altijd iedereen persoonlijk ontmoeten en uitleggen wat we gaan doen. Goede communicatie is essentieel in ons werk. Wanneer je dergelijke verantwoordelijkheden op je neemt moet alles als een perfecte klok werken; er zijn zoveel factoren waar je rekening mee moet houden.’

De volgende film waaraan productiebedrijf AZ Celtic Films meewerkte, was Two Faces of January ( 2013), gebaseerd op de bestseller van Patricia Highsmith, met Viggo Mortensen en Kirsten Dunst . ‘De meeste scenes zijn hier in Istanboel gedraaid. Het is elke keer weer een uitdaging om de meest geschikte locaties te vinden, in dit geval ging het om plaatsen die we tot het Athene van de jaren zestig moesten herscheppen. Het is ons gelukt. Zo hebben we de oude paardenrenbaan aangekleed als de luchthaven van Athene van vijftig jaar geleden. En we veranderden de zogeheten Fransız Sokağı (Franse straat) in het uitgaanscentrum van Istanbul met al zijn bars en restaurants, in de oude historische wijk Plaka in Athene, met Griekse taverna’s.’

De toegevoegde waarde van de oprichters van productiebedrijf AZ Celtic Films zijn hun internationale ervaring, uitgebreide netwerk en de diverse talen die ze machtig zijn. ‘Ik spreek vloeiend Turks, Engels en Spaans,’ zegt Zeynep Santıroğlu. ‘We werkten in India, Nigeria, Australië, Marokko, Spanje, de Verenigde Staten, Bosnië, Oekraïne en Engeland.’

Het was altijd hun droom om filmproducties naar Turkije te halen, vanwege het brede scala aan locaties, landschappen en klimaten voor allerlei soorten films. ‘Het enige dat ontbrak was een goede reputatie.’

Nu, met het succes van Tinker Tailor Soldier Spy en Argo begint de relatie tussen Turkije en de filmindustrie zich ten goede te keren. Maar het gaat Santıroğlu niet snel genoeg. Volgens haar geven de Turkse autoriteiten nog steeds te weinig financiële prikkels aan de filmindustrie. ‘We moeten concurreren met Bulgarije, Hongarije, Marokko, Malta. De meeste van die landen geven twintig tot vijftig procent subsidie voor het filmen op hun grondgebied. Turkije zou internationale filmmakers ook met dergelijke prikkels moeten aanmoedigen hier te komen filmen. Het opnemen van een film draagt niet alleen bij aan de werkgelegenheid en de economie in het algemeen, maar is ook een mooie promotie voor het land.’

Marc Guillet is journalist. Hij schrijft sinds 1983 over Turkije en was van 2006 tot 2019 correspondent in Istanbul.

Meer lezen?

Turkije, de clichés voorbij

  • 30 jan 2014
  • Marc Guillet

Recente berichten

Recente reacties

    Archieven

    Categorieën

    Meta

    Deze website gebruikt cookies om uw ervaring te verbeteren. Door op de 'accepteer' knop of andere links in de site te klikken, geeft u aan hiermee akkoord te gaan.