In de eerste plaats is daar de nadruk op gevolgen in plaats van op wortels en oorzaken, waardoor de politieke blik gericht blijft op een zeer recent heden. Niet alleen ontbreekt iedere historische diepgang, ook wordt nagelaten de strijd en zijn dynamiek van alle kanten te bekijken. Een duidelijk voorbeeld is de Europese veiligheidspolitiek ten opzichte van de Syrische vluchtelingen. Menselijke problemen worden los van hun politieke wortels gezien.

Ten tweede ontbeert de politiek van de Westerse machten een duidelijke morele basis, die raakt aan kwesties van rechtvaardigheid, vrijheid en menselijke waardigheid. Een politieke visie op de strijd ontbreekt. Men beperkt zich grotendeels tot crisisbeheersing die ethische dimensies verwaarloost.

Niet alleen ontbreekt iedere historische diepgang, ook wordt nagelaten de strijd en zijn dynamiek van alle kanten te bekijken.

Een derde aspect is de gefragmenteerde blik van het Westen op de strijd, alsof deze uit losse onderdelen bestaat. Het Westen pakt bepaalde problemen aan, maar laat andere liggen, waardoor de situatie nog moeilijker wordt dan ze al was. Belangrijkste voorbeeld is de focus op ISIS, een nihilistische entiteit die een mengeling is van een terroristische organisatie, een fascistisch regime en een kolonisator. Het is bekend dat de Verenigde Staten een internationale coalitie leidt die een oorlog voert tegen ISIS, een oorlog die volgens een aantal zegslieden generaties kan duren. Daarentegen wordt het Assad-regime gespaard, of erger nog: er wordt met dit regime samengewerkt. Politici en zogenaamde deskundigen stimuleren de visie dat Assad een bondgenoot is in deze oorlog. Dit is niet alleen onrechtvaardig en onverantwoordelijk: degenen die dit doen zijn veel slechter dan het handvol Arabische politici dat zich inliet met Nazi-Duitsland tijdens de Tweede Wereld Oorlog: de Arabieren hadden destijds niet genoeg informatie en hun landen werden geregeerd door Europese kolonisatoren.

Zelfs uit praktisch oogpunt is hier sprake van een falende en onvruchtbare politiek. De oorsprong van het probleem in Syrië is een regime dat het land 45 jaar op tirannieke wijze regeerde en niet terugdeinsde voor massamoord op de eigen bevolking. Extremistische groeperingen als het Nusra Front en ISIS zijn ontstaan door de vernietiging van het land, de maatschappij en de economie in Syrië. Ze zijn niet ontstaan door een bezetter van buitenaf, maar door een binnenlandse bezetting.

Een laatste aspect is het ontbreken van een perspectief op mondiaal niveau. De nihilistische groeperingen profiteren er zeer van dat de Syriers geen rechtvaardigheid, bescherming en steun van de wereld hebben gekregen, terwijl ze daar wel om hebben gevraagd. Als niemand zich om hun leed bekommert, verliezen mensen hun vertrouwen in een internationale rechtsorde. In hun streven naar ongelimiteerde macht maken islamitische elites gebruik van de teleurstelling in de internationale gemeenschap.

Sinds de opkomst van deze nihilistische groeperingen is een nog ingewikkelder situatie ontstaan: een dictatoriaal regime dat dagelijks tientallen en soms honderden van zijn onderdanen om het leven brengt met onder meer vaatbommen en chemische wapens, alsmede door belegering, uithongering en marteling; met daarnaast een nihilistische terroristische entiteit die theatraal geweld pleegt, ook al is het officiële aantal slachtoffers die zij maakt zeven maal minder.

In hun streven naar ongelimiteerde macht maken islamitische elites gebruik van de teleurstelling in de internationale gemeenschap.

Een oplossing zou kunnen zijn ons van beide misdadige machten gelijktijdig te ontdoen, in plaats van er slechts één aan te pakken. Sinds het ontstaan van ISIS volstaat het niet meer om enkel het Assad-regime neer te halen. Daar draaide de revolutie ooit wel om, maar inmiddels is er geen Syrische meerderheid meer voor te vinden. Er is echter ook geen Syrische meerderheid te vinden die alleen ISIS wil bestrijden en het Assad-regime, dat de wortel van het probleem is, wil laten zitten. De Amerikanen hoopten 5000 ‘gematigde’ strijders tegen uitsluitend ISIS op te leiden, maar wisten slechts zestig vrijwilligers te werven.

Een Syrische meerderheid is mogelijk wel te vinden voor een groot Syrisch akkoord dat het misdadige dynastieke regime van Assad achter zich laat, en dit doel verbindt aan een bevrijdingsoorlog tegen ISIS. Het is hoe dan ook een absolute vereiste een Syrische meerderheid te verwerven voor een politiek die daadwerkelijk het Syrische probleem aanpakt en aan een nieuw Syrië kan bouwen. De Verenigde Naties, de Westerse machten en de Arabische staten kunnen hierbij helpen. Elke dag die voorbijgaat, maakt de situatie moeilijker. De huidige impasse is te wijten aan een verlamde internationale rechtsorde en de afwezigheid van een politieke visie.

Doordat de Syriërs aan hun lot zijn overgelaten, is er een vreselijke situatie ontstaan. ISIS kwam opzetten, de politieke gezondheid van de wereld is achteruitgegaan, menselijkheid heeft moeten wijken voor haat. Van een rechtvaardige Syrische revolutie die het waard was te ondersteunen zijn we vandaag beland in een wereldcrisis die op elitaire en gebrekkige wijze wordt aangepakt.

Wat ontbreekt is een internationaal perspectief. Het Syrische probleem wordt gezien als een probleem van Syriërs alleen – en misschien als een Midden-Oosters probleem dat kan worden opgelost door een mengeling van een oorlog zonder politieke en rechtvaardige visie en van arrogante diplomatie. Dit bekrompen internationale perspectief is evenzeer een probleem als het Syrische probleem zelf .

Yasin Alhaj Saleh (1961) is een Syrische intellectueel. In 1980 werd hij als jonge student vanwege zijn lidmaatmaatschap van een oppositionele partij door het Syrische regime opgepakt en 16 jaar lang gevangen gehouden. Hij vluchtte voor de huidige oorlog naar Turkije en woont momenteel in Istanbul. Zijn vrouw, Samira Alkhalil, is in 2013 door een extremistische islamitische groepering ontvoerd en is sindsdien spoorloos. In Istanbul heeft hij Aljumhuriyya opgericht, een centrum voor de studie van de Syrische revolutie. In 2012 werd Saleh bekroond met een Prins Claus Prijs voor zijn bijdrage aan het begrip over de Arabische wereld.

Dit artikel verscheen eerder in de in Londen uitgegeven Arabische krant Al-quds Al-arabi. Het is vertaald door Rehab Chaker en Lambert Sijbers.

Een boek vol verrassende interviews met Syriërs die in Nederland een nieuw bestaan hebben opgebouwd of bezig zijn op te bouwen, en wier achtergrond varieert van architect tot muziekdocent. Zij spreken zich uit over hun nieuwe leven, hun ambities en toekomstdromen. Daarnaast bevat het boek achtergrondverhalen over de recente geschiedenis van Syrië, de diversiteit aan bevolkingsgroepen en religies, gewoonten en gebruiken, opvoeding en onderwijs, culinaire tradities, feesten, muziek en poëzie.

Ontmoetingen met Syriërs gaat niet over vluchtelingen maar over de integratie van Syriërs in de Nederlandse samenleving. Volgens Aboutaleb verloopt integratie sneller als die van twee kanten komt: ‘We zouden geen integratiebeleid nodig hebben als we nieuwsgieriger zouden zijn naar elkaar’. Daarbij zou het helpen als Nederlanders wat beter op de hoogte waren van de culturele achtergrond van Syriërs in Nederland. Dit boek biedt hen die informatie.

Samensteller is Esseline van de Sande. Zij woonde zes jaar in Damascus en werkte in Syrië, onder andere als adviseur voor de VN en als freelance journalist. Sinds de oorlog is zij betrokken bij diverse humanitaire projecten bij de opvang van Syrische vluchtelingen in Jordanië. Ze is medeoprichter van Het Grote Midden Oosten Platform. Recentelijk kreeg zij de Joan Ferrier Penning 2016 voor ‘haar onvermoeibare inzet als bruggenbouwer tussen de westerse samenleving en die in het Midden-Oosten, in het bijzonder voor Syrische vluchtelingen’.

Titel: Ontmoetingen met Syriërs. Achtergrond en cultuur van onze nieuwe buren.
Auteurs: Esseline van de Sande, Carl Stellweg, Hassnae Bouazza e.a.
Verkrijgbaar: in boekhandel of via www.ontmoetingenmetsyriers.nl

De komst van vluchtelingen naar Europa maakt dat Nederlandse gemeenten steeds meer te maken hebben met vraagstukken rondom de opvang en integratie van vluchtelingen. Experts van het Grote Midden-Oosten Platform kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan een goede integratie van vluchtelingen. Zij zijn immers geworteld in de Nederlandse samenleving en hebben tegelijkertijd inzicht in de culturele en commerciële tradities in de diverse herkomstlanden van vluchtelingen. Deze kennis speelt een belangrijke overbruggende rol tussen de nieuwkomers en de ontvangende Nederlandse samenleving.

Zelfstandig ondernemerschap: sleutel tot succes

Uit een recente beleidsbrief van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid blijkt dat een grote groep vluchtelingen – afhankelijk van etniciteit tussen 35 en 70 procent – nooit aan een betaalde baan komt en aan de zijlijn van de samenleving blijft staan. Dat kan anders én beter.

Zelfstandig ondernemerschap is hierbij de sleutel tot succes. Het vormt een belangrijke kans voor zowel nieuwkomers die op zoek zijn naar een zinvol werkend bestaan, als de Nederlandse samenleving. De snelst groeiende economisch sector van het westelijk halfrond is de dienstverlening: stomerijen, koffie- en soep-to-go, loodgieters, kluswerkers, oppasdiensten en schoonmaakdiensten. In Noord-Amerika zijn het nagenoeg allemaal immigrantenfamilies die dergelijke diensten tot een zakelijk succes maken. Voor hen is dit een van de manieren om in een complexe economie een snelle weg naar de arbeidsmarkt te vinden. Ook in Nederland, met zijn grijze middenklasse, is volgens professor Peter van Lieshouteen toenemende vraag naar dit type dienstverlening. Vluchtelingen met een ondernemersachtergrond of -ambitie – en die zijn er in duizenden – kunnen dit gat vullen.

Vakmanschap

Vanuit deze analyse hebben wij gezocht naar een gemeentelijke partner om samen te verkennen hoe we ondernemende vluchtelingen op weg kunnen helpen. We zijn een pilot gestart in samenwerking met de gemeente Leidschendam-Voorburg, een middelgrote stad met 70.000 inwoners. Hierin richten we ons op een afgebakende groep: ondernemende vluchtelingen die al een status toegekend hebben gekregen en mogen werken. Juist zij vallen vaak tussen wal en schip, ondanks hun grote potentieel. Ze zijn meestal te oud om een meerjarige studie te beginnen en hun werkcompetentie is in veel gevallen te specialistisch om een baan te vinden in grote organisaties. Ondernemerschap, de kern van dit project, definiëren wij zo breed mogelijk: van een laborant en een muzikant tot een kapper en taartenbakker. In essentie gaat het om vakmanschap en de wil om als zelfstandig ondernemer door het leven te gaan.

Kortste weg naar nieuw perspectief

Onze doelstelling is eenvoudig: we bieden deze nieuwe ondernemers een perspectief gebaseerd op het principe van de bloeiende bazars in het Midden-Oosten. Hoe kunnen nieuwkomers hier hun passie en professie weer oppakken? Tegen de meest gangbare manieren van arbeidsbemiddeling en carrièrecoaching in, laten we deze ondernemende vluchtelingen niet allerlei langdurige en prijzige arbeidsoriëntatie- en trainingstrajecten volgen. Wij zoeken de kortste weg om hen te laten doen waar ze goed in zijn. Zodat ze opnieuw plezier beleven van hun beroep en professie. Zodat ze uitgedaagd worden en hun vakmanschap weer oppakken. Wij zorgen ervoor dat ze concrete proefopdrachten krijgen, zoals het verzorgen van een diner of kamerconcert, of een tijdelijke stage. Hierbij koppelen we deze nieuwe ondernemers aan Nederlandse vakgenoten en andere relevante actoren in de stad.

Aan de slag in een lokale gemeenschap

Onze werkwijze is geënt op twee basisfilosofieën:

• ‘Gewoon doen’ motiveert het meest. Hoe eerder een vluchteling een tastbaar beeld heeft van wat hij hier als ondernemer kan bereiken, hoe gemotiveerder hij is om de uitdagingen en obstakels op de weg daarnaartoe te trotseren. De meest wezenlijke manier om erachter te komen wat de verschillen en overeenkomsten zijn in het uitoefenen van een vak, ambacht of kunst is door het gewoon te doen. En degenen die nieuwkomers het beste kunnen uitdagen, of als rolmodel of coach kunnen fungeren, zijn hun Nederlandse evenknieën. Nieuwkomers moeten dus zo snel mogelijk in contact komen met deze Nederlandse beroepsgenoten, en in proefopdrachten ervaringen opdoen en nieuwe contacten leggen.
• Community building. Een vluchteling komt in de eerste jaren amper buiten de biotoop van de juridische sector en welzijnssector: de Immigratie- en Naturalisatiedienst, het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers, welzijnswerk, vluchtelingenwerk en de zorg. Dat is een veel te beperkt beeld van Nederland. Een vluchteling moet de kans krijgen zich te wortelen in de lokale gemeenschap. De grootste leemte in het leven van een vluchteling ontstaat doordat hij ontworteld is, weggerukt uit de maatschappelijke inbedding van het land van herkomst, van vrienden, familie en de culturele vanzelfsprekendheden waarmee je het alledaagse leven aanpakt en ordent. Een vluchteling heeft daarom misschien wel het meest behoefte aan een community, waarin hij zich veilig, welkom en uitgedaagd voelt. Een ruimte waarin hij de kans krijgt om kennis te maken met de diversiteit van Nederland, welwillende burgers te ontmoeten, ervaringen uit te wisselen, diensten aan te bieden en stagemogelijkheden te vinden. Voor deze startende ondernemers zijn dergelijke netwerken onontbeerlijk. Het is deze community die hen draagt met adviezen en diensten en hen helpt de eerste nodige successen te boeken. Van de lokale investeerder tot aan buren die bereid zijn op de kinderen te passen of de plaatselijke groothandel die op krediet goederen wil leveren. Een stadscoalitie, bestaande uit burgers, buren, ondernemersorganisaties, sociale en commerciële fondsen, en potentiele investeerders kan deze leemte vullen.

Stadscoalitiediner

In Leidschendam-Voorburg zijn we voortvarend van start gegaan. We hebben uit de nieuwe groep statushouders (erkende vluchtelingen) mensen geselecteerd die een ondernemersachtergrond en ondernemersambitie hebben. We zijn in gesprek gegaan met ondernemers in de stad om hun interesse te wekken om als contactpersoon en rolmodel te fungeren voor de ondernemende vluchtelingen. En we zijn in contact getreden met het maatschappelijke middenveld in de stad: van kerken en sociale fondsen tot organisaties voor taallessen en inburgering en het lokale vluchtelingenwerk.

Het voorlopige resultaat? Een brede stadscoalitie, bestaande uit MKB-Leidschendam-Voorburg, lokale fondsen, Leidschendamse ondernemers en start-ups, het belangrijkste lokale taal- en inburgeringinstituut in de stad (Fox AOB), een onderneming die start-ups faciliteert in de creatieve industrie en de zorg (Conceptors), een lokale cateraar (Kleurwerk) en de gemeente Leidschendam-Voorburg. Het hart van de stadscoalitie wordt gevormd door een tiental nieuwe, in Leidschendam-Voorburg gevestigde vluchtelingondernemers. Met vijf van hen hebben we een eerste stadscoalitiediner georganiseerd. Dit was het startschot voor het vormen van werkbare coalities rondom iedere vluchtelingondernemer.

Wilt u meer weten? Of wilt u met uw gemeente ook zelf meebouwen aan een stadscoalitie rondom vluchtelingen? Bekijk de video hieronder voor een korte impressie, of neem contact met ons op!